QazaqshaАлия Шагиеваның президенттің қызы болуы жайлы әңгімесі

Мектепте адамдар маған Алия атты қыз ретінде емес, байланыстары бар бір қыз ретінде қарайтын. Мұғалімдер мен арқылы әкеме өтініш хаттарын жолдайтын, ал мен аңғал едім, барлығын апарып беретінмін. Мектепте мен жабық бала болатынмын, адамдармен көп араласпадым. Әдейі майлы шашпен жүретінмін , өз-өзіме күтім жасамайтынмын. Барлығын адамдар менің өркөкірек біреу деп ойламасы үшін жасадым. Мектептен шыққанда армандап, өзімді әдемі сезіне бастаймын. Кейін мен блог жаза бастадым, менің тегіме мән бермейтін достар таптым.

2013 жылы мектепке бір қырғыз газетінен журналист келіп, менің мұғалімімнен мен жайлы сұрғанда, сабырым таусылғанын түсіндім. Ол үшін мен тек бір танымал отбасыдан шыққан бала едім. Мен, әрине, сұхбаттан бас тарттым, үйге келгенімде, қатты жындандым. Қазір бұған философия тұрғысынан қарасам, күлемін. Ал ол кезде мен ашуланшақ бала болатынмын, «Алтын торыңызды да, шектеулеріңізді де жек көремін» деп айғайлайтынмын. Сол кезде адамдардың маған бір құрал ретінде қарамауларына жол бермеймін деп шештім; ол үшін бірінші кезекте менің жеке бір тұлға болуым керек еді. Бішкекте тұра алмайымын деп, Сант-Петербург қаласына оқуға кетіп қалдым.

2016 жылы, көрмем өткенге дейін, менің кім екенімді тек екі құрбым білетін. Артынан барлығы менің президенттің қызы екенімді білгеннен кейін, адамдар қалтамдағы ақшам мемлекеттікі деп ойлады. Басында олай еместігін айтып, дәлелдегім келді, сағаттап сурет салатанымды, ұйықтамай, ешкімге көрінбей тамақатанымды жеткізгім келді. Бірақ қазір түсінгенім мынау: адамдар емес, жүйе нашар. Адамдар өздерін жүйемен қоршап алған, жүйе олардың басын айналдырады, бірақ адамдар біле тұра, оған қары шыға аламайды. Егер мен бұл жүйеден шыға алған болсам, мен өзгешемін, ал сіздер бейшарасыздар деп айтпауым керек. Енді өзімді бақытты сезіне бастадым.

Өнер туралы

Питерде мен Рерих атындағы өнер училищесінде оқыдым. Менің қаланы таңдаған себебім — оның өнер жағынан дамуы. Ал мектепті қабілеттеріме сенімді болмағандықтан, ең болмаса, сол жерге түсіп көргім келгендіктен таңдадым.

Питерге Бішкектен маған еркіндік жетіспегендіктен кеттім. Осы жерде жасай алмағанымды сол жерде орындай алдым. Академиялық суретті тастап, шығармашылық жолына түстім. Осылайша андерграундтың не екенін білдім.

2015 жылға дейін мен мүлдем сурет салмадым. Осыған байланысты мектепте жасқаншақтанатынмын. Менен әлдеқайда талантты балалар бар еді. Қазір сурет мені шабыттандырады. Мен сағаттап сурет сала аламын, ашулана аламын, мойным, көздерім талғаша жұмыс істей аламын, бірақ соңында өзімді жақсы сезінемін.

Аналық та менің шығармашылығыма әсер етті. Жүктіліктен кейін менің суреттерімде әшекейлілік пайда бола бастады: мен бір шеңбер саламын, кейін оны басқа шеңберлердің ішіне кіргізіп саламын. Әр шеңбердің ішінде оларды қосу үшін нүктелер саламын. Бұрын бұған шыдамым жетпейтін еді.

Саясат пен қоғам жайлы

Мен қоғам, әлеумет, адамдар жайлы айтқым келмейді. Мынау дұрыс, анау бұрыс деп те сынағым келмейді. Егер де қоғамдағы мәселелер туралы сұрайтын болсаңыз, мен өзім жайлы сөз қозғаймын. Себебі мен де қоғамның бір мүшесімін, яғни айнасымын. Мен қазір сынауды қойдым, егер де бұрын әр нәрсені сынға алсам, ал қазір бір нәрсе жасап, жарыққа шығарғым келеді. Адам қоғамды сынай отырып, оны бұзғысы келеді, бірақ осылайша кіршіксіз қоғам құра аламайды.

Отбасы жайлы

Мен ағаларым мен әпкелеріме ұқсамаймын: мен оларға қарағанда өте шыншылмын. Мысалы, үйге қонақтар келген кезде, мен олармен отырмайтынмын, басқа бөлмеге барып, сурет салатынмын. Осылайша мен басқалаларға өз құрметімді көрсетін едім. Турашылдығым — менің адамдарға бере алатын ең жақсы қасиетім. Ал менің ағаларым мен әпкелерім мен секілді ерке емес. Ата-анамыз оларға не десе, соны жасайтын.

Мен анама да ұқсамағанмын. Ол менің мінезім ауыр екендігін айтады. Иә, солай, бірақ неге мен осы мінезімді өзгертуім керек? Емізу, феминизм, еркіндік туралы посттарыма анам әркелкі қарайды. Бірақ менің анам әр түрлі бола алады. Ол кейде ештеңеге қарамастан, мені жақсы көреді, сынамайды, ал кейде «адамдар не дер?» екен деп мені уайымдауы мүмкін, тіпті посттарымның барлығын өшіріп тастауымды сұрайды.

Жасөспірім болған кезімде анам жаман деп ойлайтынмын, ал қазір өзім ана болғанда, оған ренжуді қойып, оны түсіне бастадым.

Адамның жасы оның өмірінде үлкен рөл ойнайды; үлкейген сайын қоршаған ортаны қабылдау қиынырақ түседі. Анам Ош қаласында дүниеге келді, ал ол қаладағы әйелдердің жағдайы Бішкектегідей емес, тіпті одан нашар. Анам кейде әйелдерді кемсітетін сөздер айтуы мүмкін. Мысалы, «Әйел өз орнын білу керек». Бірақ мені ренжітіп алмас үшін ондай сөздерді маған айтпайды. Мен ата-анама мені өзгертпеуге тырыспағандары үшін ризамын. Себебі мен тек өзімнің рухани қағидаларымды ұстанғым келеді.

Ал әкем ешқашан не істеп, не қоюым керек екенідігін айтпайды. Рухани, қызығушылық жағынан онымен бірміз. Әкем шығармашылық адамы, тек, өкінішке орай, онымен тек 60-тан асқанда ғана айналыспақшы. Оған қарағанда мен бұны тез түсіндім де, ерте айналыса бастадым.

Әлеуметтік желідегі үндеулері туралы

2017 жылы инстаграм мен фейсбуктағы парақшаларымды өшіріп тастадым, тек ВК-да қалдырдым. Үш аптадан кейін барлығын қайтадан аштым. Неге? Себебі өзімнің ойларыммен бөлісіуім қажет болды. Мен қағидаларымнан бас тартпаймын деп шештім, идеяларымды әлемге жеткізуім керек екендігін түсіндім. Егер де әйелдерге олардың барлығының көзінше бала емізуге болатын айтқым келсе, айтамын. Әлеуметтік желіден кеткеннен кейін, өзіме басқа жол таңдаған болатынмын, енді ешкімге ештеңе дәлелдемеймін деп шештім. Бір жыл бойы басқаларға өзімнің идеяларымды түсіндіргім келді, қоршаған ортаны өзгерткім келгені соншалық — тіпті біраз артық кеттім, бүлік шығардым. Вегетарианшылықты да осылай жеткізгім келді. 13 жасымда жануарлардың өлтірілуі туралы бір фильм қараған болатынмын. Қатты жыладым, тіпті не істерімді білмедім; менің бірінші реакциям дабыл қағып, барлығына айту болатын. Алайда кейін бұның дұрыс еместігін түсіндім. Әлемді өзгертпестен бұрын өзіңді өзгертуің керек, бақытты, еркін болуға тырысу керек. Тағы бір түсінгенім — өзгеруге дайын емес адамға қол ұшын созу мүмкін емес. Қазір кім дайын, соларға ғана үндеу жолдаймын. Мен енді тек қалағанымды қалыптастырып, оны сырттай бақылап, махаббатты насихаттамақшымын.

Жұбайымен таныстығы туралы

Әкем президенттікке сайланған кезде отбасымыз үлкен резиденцияға көшті. Кейін менің өзімнің ойларымды жеткізуім қажет болды да, өз блогымды аштым. Атымды Анна Вэг деп өзгерттім. Сентименталдық жазбалар жариялап тұрдым, көбінесе ойларымды тенеулер мен метафоралармен жеткізіп отырдым. Сол блогта Костямен жазыса бастадым. Ол мені сары шашты орыс қызы деп ойлаған шығар, бәлкім. Мен бір күні көшедегі үйсіз қалған мысық туралы пост жазған едім. Костя екеуіміз сол мысыққа барамыз деп шештік. Бірақ мысықты кездестірмесек те, бірақ бір-бірімізді кездестірдік. Үйге келгенімде, Костядан «Бәрі жақсы болады» деген хабарлама алдым. Мен де оған сенім арта бастадым, себебі ол мені тегімді білмейтін, тек блогтағы Анна деп білетін.

Ұзақ уақыт бойы Костяға өзімнің шыққан тегімді айтпай келдім. Сол кезде президенттің емес, жай қыз бола алмайтыныма, оны үйге қонаққа шақыра алмайтыныма қынжылатынмын. Бәлкім, кім екендігімді оған айта алмас та едім. Бірақ айтуға тура келмеді де. Костя екеуіміз қалада қыдырып жүрген кезімізде анамды кездестіріп қалдық, ол да достарымен кафеден шығып келе жатырған. Анам Костя жайлы білетін, енді танысты. Анаммен қоштасып жатырғанда, Костя оны аты мен тегімен атады. Мен қорқып кеттім, анам да өзінің аты мен тегін әңгімелесу барсында айтқан жоқ еді, демек ол бәрін білген. Анам кетіп қалғаннан кейін, мен жылай бастадым. Сол кездері мен нағыз жылауық болатынмын. Ал Костя мені жұбата бастады. Ол маған оның тегім жайлы күдіктері бар екендігі, бірақ ол тақырыпта сөз қозғамағанын айтты. Себебі бұл тақырыпта әңгімелесу маған ауыр тиетіндігін білген еді.

Аналық мені қатты өзгертті. Бәлкім, мен абстрактты айтып жатырған шығармын, бірақ адамдар аналықты романтикалық бір кезең деп ойлайды. Аналық еткен кезде уайым-қайғың арта түседі: екі күн ұйықтамайтын, баланы қалай ұстау керек екендігін білмейтін, өзіңді нашар ана деп ойлайтын, ашуға ерік беретін сәттер болады. Оған қоса, күйеуің сені түсінбейтін болса, ал туысқандарың бала бағуды сенен жақсы білеміз деп санаса, онда сен өзіңді де, баланы да жек көре бастайсың. Кейін жүктіліктен кейінгі күйзеліс басталады және ол өмір бақи созылуы мүмкін. Бастысы, уақытында психотерапевтке қаралу керек. Бала туған кезде әйел де қайтадан дүниеге келгендей болады және ол ешқашан бұрынғыдай болмайды. Физиологиялық жағынан болса да, моральді жағынан ешқашан бұрынғы әйел болып қалмайды.

Мен психотерапевт көмегіне жүгінген жоқпын, себебі босанудан кейін бір қатты күйзеліске ұшырамадым. Мен перзентханада туған жоқпын. Ол жердегі, әсіресе Азияда қандай қаталдыққа тап болатыныңызды өздеріңіз де білесіздер. Ол жерде саған «Бала жасаған кезде осылай шыңғырмайсың ғой» деп айтады. Айтпақшы, осы сөздерімді алып тастамаңыз, барлығын сүзгіден өткізуді доғарыңыздар. Мен үйде босандым, осының барлығы 11 сағатқа созылды, күйеуім де қасымда болды, креслода отырып, толғақтың қалай өткеніне, баланың дүниеге келгеніне — барлығына куә болды.

Бір күні мектептің дәлізінде бір жоғарғы сынып оқушысы мені құйрығымнан бір ұрып жіберді. Құрбыларым күлді де, бұнда тұрған ештеңе жоқтығын айтты. Сол кезде мен адамдарда жеке кеңістік ұғымы жоқ екендігін түсіндім. Жалпы, мектепте маған біртүрлі қараған ұлдар аз болатын. Ешкім менің шашымнан тартпайтын; мен әр адамның жеке кеңістігіне үлкен құрметпен қарайтынмын.

Бірақ мен өзімді феминист ретінде санамаймын. Маған, ең алдымен, адам, жеке тұлға маңызды. Еркек те кемсітушілікке ұшырай алады. Менің ойымша, мәселені «бұл дұрыс, бұл бұрыс» деп айтумен шеше алмайсың. Себебі тіпті кінәлілер осыны пайдаланып, соңына дейін қорғануы мүмкін, осылайша жабулы қазан жабулы күйінде қалады. Білесіз бе, мен феминизм терминдерін білмеймін, кейін сіз керекті күрделі тілде жазыңыз. Мен феминист те, патриот та емеспін. Мен менмін, өзімді бар күйімде қабылдағым келеді және басқаларына да көмектескім келеді. Мені адамның жан дүниесі мазалайды, ал адамның жан дүниесі келіспеушіліктер бар жерде құлдырайды.